Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΒΕΤΟΝ ΑΠΟ ΤΟ 1960 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

Αμμοχάλικο και τσιμέντο και το Beton έτοιμο!

Ένα ενδιαφέρον θέμα είναι η ιστορία του οπλισμένου σκυροδέματος τα τελευταία 60 χρόνια.
Το θέμα είναι ενδιαφέρον και πολύπλοκο και δεν είμαι έτοιμος να το αντιμετωπίσω σε όλο το εύρος. Όταν ξεκινάω να γράψω κάτι και ας μην είμαι έτοιμος το κάνω γιατί θυμάμαι ένα καθηγητή μας που έλεγε: Προσέχετε, μην προσπαθείτε να είστε άριστοι, το άριστο είναι εχθρός του καλού, είναι εχθρός της προόδου. Ετσι λοιπόν ξεκινάω το θέμα και επιφυλάσσομαι να το κάνω καλύτερο με την πάροδο του χρόνου και πολλές φορές το καταφέρνω, έστω και εν μέρει.
Το μπετόν έχει ιστορία ...εκατομμυρίων ετών. Από το site της ΙΝΤΕΡΜΠΕΤΟΝ μπορείτε να δείτε την προϊστορία του μπετόν πατώντας ΕΔΩ.
Πως όμως γινόταν το μπετόν μετά το δεύτερο παγκόσμιο στην Ελλάδα; 
Το 1957 το οπλισμένο σκυρόδεμα η όπως το ξέρουμε το μπετόν αρμέ είχε  διάφορες ποιότητες μπετόν Β160, Β120, Β225 και Β300, αλλά και διάφορα είδη σιδήρου St 1200, St 1400, St 1800, St 2200. Τα νούμερα χαρακτήριζαν την

Μεταφορά του μπετόν με τον τενεκέ

αντοχή των υλικών και χρησιμοποιώντας και κάποιο συντελεστή ασφαλείας είχαμε την τελική αντοχή της κατασκευής. Οι στατικές μελέτες γινόντουσαν στο χέρι με καρμπόν και τα σχέδια με μολύβι. Δεν χρησιμοποιούσαμε αριθμομηχανές αλλά οι πράξεις γινόντουσαν με λογαριθμικό κανόνα. Για τις προσθέσεις των φορτίων των υποστυλωμάτων χρησιμοποιούσαμε αριθμομηχανές η τις κάναμε και αυτές με το χέρι.
Αργότερα μέχρι και σήμερα χρησιμοποιούνται σκυρόδεμα και σίδηρος υψηλής αντοχής και έχουμε περισσότερες δυνατότητες. Συνήθως χρησιμοποιούσαμε την εποχή εκείνη σκυρόδεμα που το χαρακτηρίζαμε με τα σύμβολα Β160 και σίδερα  St 1400. H διάστρωση του σκυροδέματος, την εποχή εκείνη, γινόταν με τον τενεκέ.


Ξύλινες σκαλωσιές

Διάλειμμα για καφέ ή ρέγκα

Κατεδάφιση

Το σκυρόδεμα αναμειγνυόταν επί τόπου του έργου με το φτυάρι και με κεκλιμένα επίπεδα, από ξυλοκατασκευή, μια στρατιά εργατών ανέβαζε το μπετόν στον ώμο μέχρι την τελευταία πλάκα. Η εργασία ήταν κοπιώδης και απαιτούσε πολλά εργατικά χέρια. Πραγματικό προλεταριάτο οι εργάτες. Από τη βαριά εργασία είχαν κάνει στον δεξιό ώμο ένα εξόγκωμα, στη θέση που ακουμπούσε ο τενεκές αλλά ήταν και μπρατσωμένοι όπως λέμε από την εργασία που έκαναν.


Ανακάτεμα του χαρμανιού με τα φτυάρια



Στο διάλειμμα του οκτάωρου έτρωγαν καμιά ρέγκα καπνιστή σε φωτιά που άναβαν με εφημερίδα! Ας θυμηθούμε τους στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου «η δουλειά κάνει τους άντρες το μυστρί το πηλοφόρι το γιαπί». Ηταν όλοι οπαδοί του ΚΚΕ και θυμάμαι κάποτε στη Σταδίου συλλαλητήριο με τους οικοδόμους μπροστά, αλλά μπρατσέτα όπως λέμε, γυμνοί από τη μέση και απάνω να ανεβαίνουν τη Σταδίου και να το βάζουν στα πόδια οι αστυφύλακες. Οι αλλοδαποί τώρα κάνουν τις βαριές δουλειές και



έτσι τα μπράτσα …πήραν σύνταξη και ίσως και επιδοτήσεις. Ο οπλισμός διαμορφωνόταν και διαστρωνόταν επί τόπου του έργου και χρειαζόταν ένα δεκαήμερο για μια πλάκα 400 μ2. Τώρα τα σίδερα διαμορφώνονται σε εργοστάσια μεταφέρονται με γερανούς στην οικοδομή και τοποθετούνται μέσα σε λίγη ώρα.
Λίγο αργότερα χρησιμοποιήθηκε η μπετονιέρα με την οποία  γινόταν η ανάμειξη του σκυροδέματος (1:2:4 ένα τσιμέντο, 2 χαλίκι, 4 άμμος, 300 κιλά τσιμέντο στο 1 μ3 μπετόν Β160), αλλά για ένα διάστημα συνεχίστηκαν τα κεκλιμένα επίπεδα.




Μπετονιέρα 1957 στη Λάρισα έργα ΜΟΜΑ

 
(μην ξεχάσετε να δείτε το Video)


 Γύρω στα 1965 εφευρέθηκε το αναβατόριο. Στην ουσία ένας ανελκυστήρας με ξύλινο σκελετό και κίνηση με πετρελαιομηχανή που από την μπετονιέρα διοχετευόταν στο αναβατόριο το μπετόν, ανέβαινε απάνω και εκεί πάλι χειρονακτικά γινόταν η διάστρωση.
Λίγο αργότερα χρησιμοποιήθηκε ο πύραυλος. Ένα κεκλιμένο αναβατόριο με σιδηροτροχιές που ευκολότερα και ταχύτερα διοχετευόταν το μπετόν στις πλάκες.  Η εργασία είχε πια μειωθεί πολύ και δεν χρειαζόταν πολύ κόπο η κατασκευή. Αυτά γινόντουσαν μέχρι το 1975. Από τότε σιγά σιγά εμφανίστηκε το έτοιμο μπετόν που ερχόταν στην  κατασκευή με ειδικά αυτοκίνητα – μπετονιέρες και που το αποτέλεσμα δεν ήταν και τόσο καλό, κυρίως στην αρχή,   γιατί είχε πολύ λεπτόκοκκο υλικό και πολύ νερό για να είναι εύκολη η εξαγωγή από την μπετονιέρα και τη διάστρωση.

Σύγχρονη μπετονιέρα

Η ποιότητα δεν ήταν καλή και  το μπετόν παρουσίαζε ρηγματώσεις. Λίγο αργότερα ήρθαν από τη Γερμανία οι αντλίες. Τώρα το μπετόν ανέβαινε εύκολα. Συχνά βούλωναν οι αντλίες και είχαμε τη διάστρωση με διακοπές. Τα τελευταία χρόνια και  αυτές εκσυγχρονίστηκαν και δεν υπάρχουν πια προβλήματα. Εχουμε πια  μπετόν υψηλής ποιότητας  και μπορούμε να κάνουμε

και μεγαλύτερα ανοίγματα . Από τα 3 Χ 4 φθάσαμε στα 6 Χ 10
Παράλληλα υπήρξε και εξέλιξη στα καλούπια. Στην αρχή ήταν όλο από ξυλοκατασκευή (λατάκια, καδρόνια, τάβλες). πολυέξοδα και με πολύ μεγάλες απαιτήσεις σε εργασία.
Ηταν μια εποχή που οι καλουπατζήδες χρησιμοποιούσαν πιτσιρικάδες να ισιώνουν … τα χρησιμοποιημένα .. καρφιά!! Σε λίγο αντικαταστάθηκαν τα κατακόρυφα στοιχεία με σιδηροκατασκευές κατακόρυφες και χιαστί και ακόμη αργότερα τα πλαϊνά, υποστυλωμάτων, τοιχωμάτων και δοκών γίνονται με μπετοφόρμ ή και σιδηρότυπους.
Τώρα  μετά το 1980 άρχισε να είναι ποιο οργανωμένη η κατασκευή του μπετόν, ήρθαν αντλίες μέχρι και 35 - 40 μέτρων,





Αντλία 40 μέτρα

οπλισμός , φθάσαμε να μη μπορεί να περάσει το μπετόν

γερανοί για μεγάλα έργα. Ετσι πλέον η διάστρωση γίνεται πολύ εύκολα από δυο τρεις εργάτες, με δονητές και έχουμε ένα πολύ καλό αποτέλεσμα. Ένα σοβαρό πρόβλημα είναι η μεγάλη αύξηση του αριθμού των σιδήρων κυρίως λόγω αυξήσεως των αντισεισμικών συντελεστών (από 0,04 αρχικά έχει φθάσει στα 0,24 για περιοχές των Αθηνών). Η μεγάλη αύξηση του αριθμού των σιδήρων, σε μια κολώνα π.χ. 30 Χ 30 με διασταύρωση δοκών έχουμε 8 σίδερα κολώνας Κι περί τα 16 σίδερα από τις δοκούς. Αποτέλεσμα παρ όλη τη δόνηση να παρουσιάζονται συχνά … κενά που ανακαλύπτονται και ίσως όχι πάντα μετά το ξεκαλούπωμα της κατασκευής, πράγμα που με τρομοκρατούσε πάντα.
Το κακό είναι ότι με την οικονομική κρίση η οικοδομή μάλλον έχει πεθάνει.
Υπήρξαν κατά καιρούς διάφορες κρίσεις από δυσκολία στις πωλήσεις μέχρι αδυναμίες πωλήσεων. Επίσης κατά καιρούς υπήρξε και έλλειψη υλικών. Θυμάμαι το 1974  επί δικτατορίας υπήρχε έλλειψη σιδήρου, γιατί είχε μπει διατίμηση στο
στρογγυλό σίδερο. Ο Ελληνας όμως πονηρός, έβγαλε … τετράγωνα σίδερα τα οποία ήταν εκτός διατιμήσεως και φυσικά πολύ ακριβότερα. Ετσι σε μια πολυκατοικία 40 διαμερισμάτων τα υποστυλώματα έγιναν με τετράγωνα σίδερα!! Με ακριβή τιμή ώστε να ¨πάρεις¨ τα απαιτούμενα σίδερα για δοκούς και πλάκες στην τιμή της διατίμησης. Την ίδια εποχή υπήρχε έλλειψη τσιμέντου, πάλι θέμα διατιμήσεως. Είχα καλουπωμένη πλάκα α ορόφου 400 μ2 και ο καλουπατζής με απειλούσε ότι θα βγάλει τα ξύλα και θα φύγει. Τότε βρέθηκε ο από μηχανής θεός, ο Χαράλαμπος Χριστόπουλος συμμαθητής μέλος μεγάλης κατασκευαστικής εταιρείας με μεγάλα δημόσια έργα. Με ξελάσπωσε στέλνοντας μου τρία φορτηγά αυτοκίνητα τσιμέντα. (το μπετόν γινόταν ακόμη με μπετονιέρα και πύραυλο).
Όλα τα χρόνια αυτά είχε ενδιαφέρον και η πώληση των διαμερισμάτων. Το 1970 πουλήθηκε μια κατασκευή μου…από τα σχέδια (23 διαμερίσματα), πανεύκολα και με ικανοποιητικά κέρδη. Πήρα θάρρος και ανοίχτηκα σε μια διπλάσια κατασκευή. Αυτή των 40 διαμερισμάτων, Πάντα κανόνιζα να μη γίνονται παραπάνω πωλήσεις από την τρέχουσα αξία της υπό κατασκευή οικοδομής ώστε να μην κινδυνεύω από τυχόν σοβαρές ανατιμήσεις υλικών.  Εκτός από τις δυσκολίες των υλικών που ανέφερα παραπάνω δεν γινόταν καθόλου πωλήσεις. Είχε τελειώσει η σκυροδέτηση της οικοδομής, περίπου 1000 μ3 μπετόν τα διαθέσιμα χρήματα είχαν τελειώσει και να η πετρελαϊκή κρίση. Διέκοψα το έργο για έξη μήνες και δεν ήξερα τι να κάνω. Βρήκα ένα φίλο και έβαλε κάποια χρήματα και προχωρήσαμε και στα τούβλα και σε κάποιους σοβάδες. Τα χρήματα τέλειωσαν και βρισκόμαστε σε αδιέξοδο παραμονές Χριστουγέννων του 1975. Και τότε, ω του θαύματος,  ένα ερευνητικό τούρκικο πλοίο, το Χορα, μπήκε στο Αιγαίο για έρευνες πετρελαίου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τότε, έκανε διάγγελμα και ζητούσε να … βυθιστεί το Χόρα  «βυθίσατε το Χόρα» έλεγε. Μέσα σε μια βδομάδα πουλήθηκαν  15 διαμερίσματα και σε έξη μήνες τελειώσαμε την πολυκατοικία με πουλημένα όλα τα διαμερίσματα και σε πολύ καλές τιμές.
Εκτοτε σταμάτησα για λίγα χρόνια γιατί είχα κουραστεί πάρα πολύ όχι τόσο σωματικά αλλά ψυχικά με όλες αυτές τις δυσκολίες. Ετσι προτίμησα να ασχοληθώ με το δίπλωμα του μηχανολόγου του ΕΜΠ (1975-78)
Παράλληλα υπηρετούσα στον ΟΤΕ,  Το 1981 τοποθετήθηκα προϊστάμενος επιβλέψεως στο Διοικητικό μέγαρο του ΟΤΕ. Το 1987 συνταξιοδοτήθηκα από τον ΟΤΕ και ξανάρχισα τις κατασκευές. Η κατασκευή πλέον του μπετόν έχει εξελιχθεί, η ποιότης του σκυροδέματος είναι άριστη και πολύ εύκολη…. μόνο που δεν κατασκευάζονται ποια οικοδομές.
Όπως είπα παραπάνω οι πρώτες πολυκατοικίες δεν απαιτούσαν σπουδαία χρηματικά ποσά και τα διαμερίσματα πουλιόντουσαν από τα σχέδια. Σιγά σιγά όμως άλλαξαν τα πράγματα οι αγοραστές είχαν απαιτήσεις αρτιότερης και πλουσιότερης κατασκευής και επόμενο ήταν να απαιτούνται περισσότερα χρήματα για να είναι προχωρημένη, για πωλήσεις, η κατασκευή μέχρι που φθάσαμε στη σημερινή κρίση που πρέπει να έχεις όλα τα απαιτούμενα χρήματα ολοκλήρωσης της κατασκευής και είναι και συζητήσιμο αν θα πουλήσεις.
Κατά το παρελθόν και κυρίως στις μια δυο πετρελαϊκές κρίσεις υπήρξε μεγάλος αριθμός κατασκευαστών που ταλαιπωρήθηκε πολύ και ορισμένοι πήγαν φυλακή ή πτώχευσαν. Τούτο συνέβη γιατί βλέποντας ότι πουλιούνται τα διαμερίσματα ανοίχτηκαν πολύ ξεκίνησαν χωρίς ανάλογα χρήματα δυο και τρεις πολυκατοικίες συγχρόνως, πούλησαν τα διαμερίσματα, παράλληλα ζούσαν και μεγάλη ζωή, με αποτέλεσμα όταν με τις πετρελαϊκές κρίσεις κυριολεκτικά διπλασιάστηκαν οι τιμές να μην μπορούν να παραδώσουν τα πωληθέντα και να έχουν τα επακόλουθα του κακού χειρισμού της κατάστασης. 

Και τώρα εν έτει 2014 σοβούσης της οικονομικής κρίσης δεν γίνεται καμιά οικοδομή, υπάρχουν απούλητες χιλιάδες κατοικίες και οι κατασκευαστές έχουν φθάσει σε χρεωκοπία αναγκαζόμενοι να καταβάλλουν και σημαντικά ποσά σαν φόρο ακίνητης περιουσίας για τα απούλητα ακίνητα!                       

Κάποιος επικοινωνιολόγος έλεγε ότι η οικοδομή γίνεται με την έμπνευση του Αρχιτέκτονα, τη μελέτη του πολιτικού μηχανικού και του Μηχανολόγου, το αίμα του εργάτη και το συκώτι του κατασκευαστή. Και δεν είχε καθόλου άδικο.

Σημείωση: Προσπάθησα στο Gοοgle να βρώ φωτογραφιες για τπ πηλοφόρι. Ποτε δεν κατάλαβα γιατί όταν ζητάς φωτογραφίες σου δείχνει και ένα σωρό άσχετες;;; Εδω, για το πηλοφόρι, μου έδειξε Σαμαρά, Ντόρα,Τσίπρα, Γιάννα, όλους τους πολιτικούς και δημοσιογράφους Χασαπόπουλο, Κωστόπουλο, λέτε να συνδιάζει με τη λέξη ...λάσπη;;